φυσικισμός

(physicalismus). Θεωρία που αναπτύχθηκε μέσα στα πλαίσια του νεοθετικισμού, και κυρίως στον Κύκλο της Βιέννης. Βασικό χαρακτηριστικό της θεωρίας αυτής, της οποίας κύριος υποστηρικτής είναι ο Ότο Νόιρατ, είναι η θέση ότι όλες οι περιοχές της επιστημονικής έρευνας αποτελούν μέρος μιας ενιαίας επιστήμης, της φυσικής. Κατά συνέπεια πρέπει να πραγματοποιηθεί η ενότητα όλων των επιστημών (συμπεριλαμβανομένων και των λεγόμενων ηθικών) με την υιοθέτηση των μεθοδολογικών αρχών και της ορολογίας της φυσικής. Ο φ. απέκλεισε όλες τις επιστημονικές διαπιστώσεις, που δεν σχετίζονται με χωροχρονικούς προσδιορισμούς. Έτσι αποκρούεται όχι μόνο κάθε φιλοσοφική ανάλυση, αλλά και το κύρος κάθε συζήτησης για την επιστήμη, εφόσον δεν έχει στενά μεθοδολογικό χαρακτήρα. Από το ίδιο το σώμα των επιστημών εξάλλου αποκλείεται κάθε ενδοσκοπικό στοιχείο: π.χ. η ψυχολογία γίνεται επιστήμη της συμπεριφοράς και η κοινωνιολογία κοινωνική συμπεριφορά. Παρά τις αντιρρήσεις του Σλικ, που ανήκε και αυτός στον Κύκλο της Βιέννης, και που κατηγορούσε τον φ. πως είναι και αυτός μια μεταφυσική θεωρία, ο Νόιρατ εξέθετε πάνω σε φυσικιστικές βάσεις το πρόγραμμα μιας ενοποιημένης επιστήμης και άρχισε να εκδίδει από το 1938 μια Encyclopaedia of Unified Science, στην οποία συνεργάζονταν, μεταξύ άλλων, οι Νιλς Μπορ, Μπέρτραντ Ράσελ, Τσαρλς Μόρις και Ρούντολφ Κάρναπ. Στον τελευταίο ιδιαίτερα οφείλεται μια μερική αναθεώρηση και ευρύτερη επεξεργασία των φυσικιστικών θεωριών.